Tahmini olarak 4500 yıl önce inşa edilen Mısır'daki piramitler , gizemini halen koruyor. Uzun yıllar haklarında çok az bir bilgiyle zaman geçirildi. Fransız filoloji uzmanı Jean-François Champollion hiyeroglif alfabesini meşhur "Rosetta taşı" üzerindeki kitabeden yararlanarak çözdüğünde piramitlerle ilgili pek çok sır açıklığa kavuştu. Fakat halen bu dev yapılar hakkında bilinmeyen çok şey var.

   Piramitler hakkında daha fazla bilgi edinmek amacıyla Mısır Eski Eserler Bakanlığı , Fransız HIP Enstitüsü'yle beraber Kanada ve Japonya'dan uzmanların da katılacağı bir komisyonla çalışmalarına geçtiğimiz yıl Kasım ayında başladı. Bu yeni proje piramitlerin 3D taranması sonucu elde edilecek verilerin değerlendirilmesine dayanıyor. Proje için açılan web sayfasında (scanpyramids.org) belirtildiğine göre bu iş için dört piramit seçilmiş: Khufu, Khafre, Bent ve Red. 

   Piramitlerin 3D taramasında bilinen tüm etkin 3D tekniklerden yararlanılacak. Örneğin iki farklı türde (kanatlı ve helikopter tarzı) drone , fotogrametri tekniği ile piramitleri havadan görüntüleyerek , genel ve detaylı modelleri oluşturacaklar. Ardından özel termal kameralarla piramitin tüm yüzeyinin sıcaklık haritası çıkarılarak 3D modele işlenecek. Gereken yerlerde laser tarayıcılardan da yararlanılacak. Kullanılacak tekniklerden en ilginç olanı , genelde Japonların volkanların iç yapısını analiz ettikleri teknik olarak bilinen ve atmosferdeki muon parçacıklarının maddenin içinden geçerken karşılaştıkları engellerin analiz edilmesine dayanan analiz yöntemi. Muon'lar atmosferdeki radyasyonun önemli bir kısmını oluşturan atomaltı parçacıklardır. Kütleleri yaklaşık olarak elektronun 200 katı büyüklüğündedir. Bu parçacıklar , maddenin içinden geçerken engellerle karşılaştıklarında maddenin diğer yanında onları toplayan panellerde izler oluşmaktadır. Bu muon toplayıcı paneller , son derece özel bileşiklerden yapılmakta ve hassas ölçüm aletleriyle analiz edilmektedirler.

   2016 yılının sonlarına kadar devam etmesi planlanan 3D taramaların ortaya çıkaracağı yeni bilgiler , insanlık tarihine biraz daha fazla ışık tutacaktır.

   3D yazıcılar tüketici alanında yaygınlaşmaya devam ediyor. Bilgisayar dünyasının güçlü ismi Microsoft , meşhur işletim sistemi Windows'la beraber ücretsiz olarak sunduğu 3D Builder uygulaması üzerinden 3D baskı siparişi verilebilmesini sağlayan özelliği kullanıma sundu.

   Yaklaşık 2 ay önce , Belçikalı 3D baskı servisi i.materialise ile Microsoft bir ortaklık oluşturduklarını kamuoyuna duyurmuşlardı. Microsoft yöneticileri , 3D baskıyı herkesin kullanıma sunmayı amaçladığını her fırsatta dile getiriyorlar. Bu amaca yönelik oluşturulan ortaklıkla Windows kullanıcıları , Windows 10'la ücretsiz olarak gelen 3D Builder uygulaması üzerinden 3D tasarımların çıktılarını alabilecekler.

   20'den fazla malzeme ve 100'ün üzerinde renk ve son işlem seçeneği sunan i.materialise sektörün büyük oyuncuları arasında yeralıyor. Windows uygulaması 3D Builder üzerinde yapılan tasarımlar , yada bilgisayarınızdaki mevcut 3D tasarımları 3D Builder üzerinden açtıktan sonra yazdırma seçeneği seçildiğinde iki seçenek mevcut:

1. Bilgisayarınıza bağlı kendi yazıcınızdan çıktı alabilir , veya
2. i.materialise 3D baskı servisini kullanarak çıktı alınabilir.

​i.matarialise sitesine yönlendirildikten sonra işleme buradan devam edilerek sipariş gerçekleştirilebiliyor.

   3D builder , son güncellemelerle sunduğu seçenekler açısından oldukça çeşitlendi:

• Web kameranızı kullanarak 3D görseller oluşturulabilir,
• Kinect V2 sensörle oldukça detaylı 3D tarama yapılabilir,
• Mevcut 3D tasarım üzerinde kişiselleştirmeler yapabilirsiniz.(kabartma veya embos yazı yazma)
• 3D modeli ölçeklendirebilir ve bazı temel edit işlemlerini yapabilirsiniz. (ekleme , çıkartma veya birleştirmeler)

   Önceki yazımda , akvaryum hobiciliğinde 3D yazıcıların nasıl kullanıldığı ve kullanımlarının gittikçe yaygınlaştığını anlatmaya çalışmıştım. Bu yazımda akvaryumun içindeki sevimli canlılardan bahsedeceğim.

   Gezegenimizin tamamında toplam 25.000 değişik türde balığın olduğu tahmin ediliyor. Eski devirlerde yaşamış ve günümüzde varolmayan türler de hesaba katıldığında bu sayı 50.000'e çıkıyor. Washington Üniversitesi'nden profesör Adam Summers 1990'lardan bu yana balık türleriyle ilgili görselleri ve özellikle 3D modelleri içeren bir koleksiyon üzerinde çalışıyor. 3D modelleri CT scan olarak tabir edilen , tıbbi taramalarda kullanılan MR tekniğini kullanarak elde ediyor. Geçtiğimiz Kasım ayında toplam değeri 340.000 doları bulan bir CT tarayıcıyı projesi için finanse etme şansını bulunca  , üzerinde çalıştığı balık koleksiyonu 3D modellerinin sayısında hızlı bir artış kaydetmiş.

   Bugüne kadar 500'ün üzerinde balık türünü 3D tarama imkanı bulmuş. 2-3 sene gibi bir süre zarfında 25.000 adetlik tüm balık türlerinin taranmasını bitirmeyi amaçlıyor. Bu süre oldukça kısa gibi gelebilir. Fakat taramalarında kullandığı teknikte X ışınları da kullanılıyor ve çok hassas tarama yapmasına gerek kalmıyor. Araştırmacıların ihtiyacına yeterince karşılık verebilecek bir detay yeterli oluyor. Taramada kullanılan aynı anda onlarca ve bazen yüzlerce türün aynı anda taranabilmesi seçeneği de 3D model oluşturma sürecini kısaltıyor.

   Adam Summers , CT tarama cihazını tüm dünyadan araştırmacıların kullanımına açarak , müzelerde yeralan nesli tükenmiş türler de dahil olmak üzere bir ekip çalışması başlatmış durumda. Balık türlerinin tarama verilerine Open Science Framework üzerinde ulaşılabilir.

   Akvaryumlar , hobi olarak ilgilenmeyenler için bile çoğu zaman dinlendiricidirler. Özellikle akvaryumun içine yerleştirilen ortaçağ kaleleri , batık gemiler ve diğer objeler her zaman ilgimi çekmiştir. Akvaryum süslemek için başkalarının yaptığı objelere bağlı kalmak çok da eğlenceli olmasa gerek. Aynı akvaryum süsünü bir çok akvaryumda görmek o öğenin albenisini götürür. Aşağıda YouTube'da rastgeldiğim çeşitli 3D baskılı akvaryum uygulamalarını göreceksiniz. Bunlar arasında süsleme veya fonksiyonel amaçlı olanları var. Fakat hepsinin ortak noktası ürünlerin sahiplerinin elinden çıkmış olmaları. Yani kişiye özel , başka yerde kolay bulunmayan özellikte olmalarıdır.

   Örnekleri çoğaltak tabii ki mümkün. 3D yazıcılar her alanda olduğu gibi akvaryum hobicileri için de sınırsız olanaklar sunuyor.

   LEGO'yu hepimiz biliriz. Küçük , büyük herkesin ilgisini çeken bu oyun yapı taşlarından pek çok ilginç obje yapılabilir. Belki de ilgimizi çeken şey , Lego'nun sunduğu bu sınırsız olanaklar. 3D yazıcılar dendiğinde akla gelebilecek ilk motto da buna benzerdir:" 3D yazıcılarla yapılabileceklerin sınırı , uzayın sınırlarıyla eşdeğerdir."

   Kaliforniya Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı , laboratuvarlarında kullandıkları düzenekleri sıklıkla yerlerini değiştirerek her defasında yepyeni düzenekler oluşturduklarından , bu sıkıntılı yap-boz durumundan , legonun opsiyonelliğini kendi durumlarına yansıtarak kurtulabileceklerini düşünmüşler. Sonuçta lego parçaları gibi sökülüp takılabilen , fakat lego parçası şeklinde olmayan ,kendi ihtiyaçlarına uygun modüler parçaları 3D yazıcılarda üretmeyi akıl etmişler. Bu sayede sürekli yer değiştiren laboratuvar elemanları , daha ucuza organize edilebilir hale gelmiş. Maliyetlerdeki bu düşüş , hem araştırmacıyı , hem de üniversiteyi kullandıkları bütçe konusunda biraz olsun rahatlatmış.

   Aşağıdaki videoda görülen "breadboard" yada sistemin üzerine inşa edildiği ana tahta da 3D yazıcıdan elde edilmiş. Bu ve benzeri modüler yapılar sadece laboratuvarlarda değil , sanayide ve eğitim kurumlarında sıklıkla kullanılabilen yapılardır.

   Wanhao ABD birimi , Prusa serisinden çok tutulan Duplicator i3 yazıcısını 16 aylık bir geliştirme ve yenileme sürecinden sonra piyasaya yeni adıyla piyasaya sundu: Duplicator i3 PLUS .

   Çinli üreticinin Amerika biriminde geliştirilen yazıcının fiyatı 499 dolar olarak belirlenmiş. Piyasadaki Prusa serisi yazıcılarda ilk defa olarak görülen gövdeyle bütünleşik elektronik devreler, 3.5 inç ekran ve tam boy SD kart yuvasıyla bir ilk olarak karşımızda. Yazıcının baskı hacmi de sınıfının en genişleri arasında : 200 x 200 x 180 mm

   1 yıllık garantisiyle gelen Wanhao Duplicator i3 PLUS'ın donanımı açık kaynaklı pek çok yazılımı destekliyor. Beraberinde CURA'nın Wanhao versiyonuyla gelse de , piyasadaki mevcut pek çok ücretsiz ve ücretli yazılımı Duplicator i3 PLUS ile kullanmak mümkün.

   Tamamıyla çelik gövdeli olarak gelen yazıcı son haliyle kullanıcılardan beğeni toplayacak gibi görünüyor. Aşağıdaki videoda Duplicator i3'ün eski ve yeni versiyonları arasındaki farkların bir özetini bulabilirsiniz:

   Günümüzde piyasada mevcut olan 3D kalemlerin kullanımını öğrenmek ve ortaya gözle görünür birşeyler çıkarmak için belirli bir süre üzerlerinde çalışmak gerekmektedir. Bu nedenle el becerisi gelişmiş , sanatsal yetileri bulunan kişilerin kullanması tavsiye edilmektedir. Renegade 3D kalemi de bunlardan birisi. Fakat bu kalem malzeme olarak , sıfır maliyetli ve hatta doğaya katkısından ötürü negatif maliyetli diyebileceğimiz , atık plastik şişe ve torbaları kullanıyor. Bunların yanında tabii ki filament olarak satılan 3D malzemeyi de kullanabiliyor.

   Londra merkezli olarak geliştirilen Renegade 3D kaleminin tasarımcısı Daniel Edwards , projesine kaynak aramak için KickStarter'da bir kampanya başlatmış. Edwards , şu anda piyasada bulunan 3D kalemlerden kullanırken filamentlerin oldukça maliyetli olduğunu görmüş ve aklına hem maliyeti azaltan hem de çevreyi koruyan bu çözüm gelmiş. Renegade 3D kalemine malzeme sağlamak için pet şişeyi çeşitli genişliklerde kesmeye yarayan ve adına "ChupaCut" dedikleri özel bir bıçağı kullanıyorlar. Bu bıçak yine özel bir standla beraber kullanılıyor. Standa , standart 3D kalem filamenti de konulabiliyor. Kalemin özel ekstruder yapısı sayesinde değişken miktarda beslenen malzeme nozzle'dan sabit miktarda çıkıyor. Bu sayede düzgün bir malzeme akışı sağlanıyor.

   Renegade 3D kalemin dezavantajlı yanı renk konusunda kullanılan geridönüşüm malzemesinin rengine bağlı kalması. Yani eğer elinizde aynı renkte çok sayıda plastik şişe yoksa , projenizi rengarenk tamamlamak durumunda kalabilirsiniz. Tabii ki ortaya çıkan ürünlerin sprey boya veya benzeri tekniklerle renklendirilmesi her zaman mümkün.

   Ağustos ayının 15'ine kadar fonlama devam edecek. Bu sürenin sonunda fonlama başarılı olursa , ki bu çok muhtemel , 2017 yılının ilk aylarında ürün katılımcılara gönderilmeye başlanacak.

   3D yazıcı kullanarak kalıp hazırlamak , önceki yazılarımda değindiğim konuların başında geliyor. 3D yazıcı üreticilerinden ZMorph'un konuyla ilgili detaylı bir anlatımını okuyunca sizlerle paylaşmak istedim. Proses şu şekilde anlatılmış:

   Öncelikle kalıbı alınmak istenen objeyi en hassas ayarlarda yazdırıyoruz. (0.05-0.1 mm katman çözünürlüğü seçilmiş). ardından model üzerinde çapak , pürüz v.s. kalmayıncaya kadar zımpara işlemi uygulanıyor. Gerekirse sprey boya veya vernik de atılabilir. Yüzeyi hazırlanan yazdırılmış objemizin silikon kalıbını alabilmek için modeli içine yerleştireceğimiz uygun büyüklükte bir kabı ABS malzeme kullanarak yazdırıyoruz. Kutumuz civata ve somunlarla birleşerek tamamen kapatılıyor. Yazdırılmış objemizi ABS kutumuza koyduktan sonra iki bileşenli silikon (kauçuk) kalıp malzemesi, kutunun içinde kalıbı alınacak obje olduğu halde üzerine kutuyu dolduracak şekilde dökülüyor. Bu kalıp malzemesi oda sıcaklığında bir süre sonra sertleşecek özelliktedir. Yaklaşık 20 saat sonra kauçuk kalıp malzemesi sertleşiyor ve içerisinden 3D yazdırdığımız obje çıkartıldıktan sonra mücevher/takı kalıbı elde edilmiş oluyor.

   Bu kauçuk kalıba parafin dökülerek yazdırılacak objenin parafinden bir kopyası çıkarılıyor. Bundan sonrası artık tüm imalatçıların bildiği şekilde devam ediyor. Parafin düşük sıcaklıklarda eriyip akışkan hale geçeceğinden , parafinden oluşan 3D modelle oluşturulan metal döküm kalıbına istediğimiz bir metali döktüğümüzde parafin akıp gidecek ve parafinin boşalttığı yerlere metal dolacaktır. Metal soğuduğunda ürünümüz hazır demektir.

   Değerli metallerden veya takı yapmaya uygun herhangi bir metalden 3D yazıcıda ürün hazırlanabilir. Bunun için endüstriyel tarzda bir 3D yazıcı kullanılmalıdır. Bu sayede çok daha çabuk sonuca gidebilirdik. Fakat bu son bahsettiğim yöntem bize oldukça pahalıya gelecektir. Maliyetler klasik takı üretimi maliyetlerinin çok üzerinde olacaktır. Ayrıca kargo ve üretim sırası beklemek bazen imalat sürelerini çok uzatabilmektedir.

   ZMorph'un hazırladığı bu kılavuz bize masaüstü kişisel 3D yazıcılarla seri adetlerde takı üretiminin mümkün olduğunu göstermesi açısından faydalı oldu. Ayrıca klasik yönteme göre önemli bir zaman kazancı sağlandığı ortadadır.

   OnShape , CAD ortamını tamamıyla bulut sistemine taşıyan , çizim yapmak için yüksek donanımlı bilgisayara gereksinimi ortadan kaldıran , aynı anda CAD çizimi üzerinde birden fazla kişinin çalışmasına olanak tanıyan , herşeyden ilginci yapılan çizimi kaydetmenize gerek olmayan ve tüm özelliklerinin kullanımı tamamıyla ücretsiz olan ilk yazılım olarak geçtiğimiz yıl içerisinde piyasaya sürüldü. OnShape'in CAD dünyasına getirdiği yeniliklerin sayısı bu saydıklarımla sınırlı değil. Mobil cihazlardan hatta cep telefonundan bile çizim yapabiliyorsunuz.

   Onshape bünyesinde pek çok uygulamayla entegre olmuş durumda. Bunların bir çoğunu ücretsiz olarak kullanmak mümkün.OnShape "App Store"da yeralan bu uygulamalar arasına yazımın başında belirttiğim CADenas PARTcommunity de eklendi. Dosyaların CADENAS'dan indirildikten sonra düzenlenebilmeleri tasarımcıya ayrı bir kolaylık sağlıyor.

   CAD dünyasına teknik çizim alanında önemli yenilikler ve kolaylıklar getiren OnShape'in teknik çizim yapan tasarımcılar tarafından mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Dijital heykeltraşlık alanında çalışanlar için OnShape'de seçenek sunulmadığından bu tarz tasarımcıların diğer uygulamaları kullanmaları daha uygun olacaktır.

   2D yazıcıları herkes bilir , kağıt üzerine baskı alan türden yazıcılardır ve yazıcı dendiğinde akla ilk onlar gelir. 3D yazıcıları herkes bilmese de en azından sayfalarımızı takip eden sizler fazlaca biliyorsunuz. Peki 2.5 D yazıcı desem ?

   Tokyo'da düzenlenen "Design Engineering and Manufacturing Solutions Expo" isimli fuarda Casio firması yeni bir yazıcı türü tanıttı. Basından edindiğim bilgilere göre özel bir tür mürekkep kullanan yazıcı başlıklarının çalışması aynı 2D kağıt kullanan yazıcılardaki gibiymiş. Şimdilik A4 ve A3 boyutundaki kağıtlara çıktı alabilen 2.5 D yazıcının mürekkebi ısı karşısında değişik reaksiyonlar göstermesi sebebiyle kağıt üzerinde 2 mm'ye varan kabartılar elde edilebiliyor.

   Sıcaklığı 90 dereceye kadar varan bir halojen lamba , üzerine baskı yapılan kağıdı ısıttığında mürekkebin renginin koyuluğuna göre kağıt kabarmaya başlıyor. Bu sayede embos efekt , yani kabarma elde edilebiliyor. Bir anlamda kağıt üzerine rölyef çalışması yapılıyor.

   2.5 D yazıcının uygulama alanlarının çok geniş olduğu oldukça açık. Casio yetkililerince , yeni tür yazıcının , özellikle görme engelliler için yazı yazmada ve eğitim amaçlı kullanımda geniş kitleler tarafından kabul görmesinin beklendiği belirtiliyor.

   Hatırlatma:
   Bir 3D yazıcı firması olan Lumi Industries'in geliştirdiği uygulamayla görme engellilerin yazı dili olan Braille alfabesini kullanarak 3D yazıcıdan 3D model yazdırır gibi kabartma yazı çıkartılabiliyordu. Görme engelliler için olan kabartma yazıya sadece kağıt üzerinde değil , değişik malzemeler üzerinde de ihtiyaç duyuluyor. Örneğin odaların giriş kapılarında , sergilerde sergilenen ürünler hakkında bilgi vermek amacıyla , ya da kamuya açık alanlarda kullanılan yönlendirici talimatlarda. Lumi Industries'in ücretsiz 3D uygulaması olan  "Text to Braille"le ilgili yazıma bu linkten ulaşabilirsiniz.

   Casio'nun 2.5 D yazıcısı ve yapabilecekleri fuarda sergilense de , bir ürün olarak piyasaya çıkarılıp çıkarılmayacağı ve dolayısıyla fiyatı bilinmiyor.