3D tarama ve yazıcı teknolojileri kullanım alanında sınır tanımıyor. Bu teknolojilerin hayatın hemen her alanında kullanımıyla ilgili hergün yeni örnekler karşımıza çıkıyor. Bugün , denizlerdeki yaşamın korunmasına yönelik çabaları destekleyen bir oluşumdan bahsedeceğim: Hydrous .

   Yaşamın denizlerden geldiği tahmin ediliyor. Yani ilk canlı türlerine denizlerde rastlandı. Denizlerdeki bu canlılar daha sonra karadaki yaşamı oluşturdular. Temel bilimsel bulgu ve görüşler bu yönde. Durum bu olunca denizlerdeki yaşamın gezegenizimiz açısından önemi daha iyi anlaşılacaktır. Dünyamızın sadece küçük bir bölgesinde bulunan "mercan kayalıkları" denizlerdeki canlıların yaşaması için gereken besinin önemli bir kısmını sağlıyor. Bu kayalıklarda yaşayan binlerce deniz canlısı türü , besin döngüsünün temelini oluşturuyor. Şu kesinlikle söylenebilir ki ;  eğer mercan kayalıkları olmasaydı denizlerde ve dolayısıyla dünyada yaşam olmazdı. Aslına bakıldığında "mercan kayası" olarak adlandırdığımız bir nesne değil , o da bir canlı. Ve her yıl büyümesine devam ediyor. Tabii gelişmesi için gerekli uygun şartları bulduklarında.

   Bilim insanları bu önemli gerçeğin farkına vardıkları zamandan beri mercan kayalıklarının durumunu kontrol ediyorlar. Şimdiye kadar yapılan bilimsel kayıtlarda kullanılan yöntem , genellikle mercan kayasının yüzey ölçülerinin metreyle ölçülmesi yoluyla olmuş. Yani iki boyutlu veriler toplanarak derlenmiş ve değerlendirmeler yapılmış. Bu zor yöntemi daha basit ve etkin olarak yapabilmenin yolunu 3D teknolojilerini kullanmakta bulan Hydrous grubu , düzenli aralıklarla mercan kayalıklarının 3D taramalarını yaparak online ortamda paylaşıyorlar. Bu şekilde hangi mercan kayası ne kadar gelişmiş veya zarar görmüş çok net bir şekilde takip edilebilir hale gelmiş.

   "Hyro.us" ismi , Hydro: Su tutan , su barındıran ve us: biz , bizler sözcüklerinden esinlenerek konulmuş. Suyu korumanın , insanları korumak anlamına geldiği ifade edilmek istenmiş.

    3D taramalarda kullanılan yöntem , fotogrametri dediğimiz ve fotoğrafların bilgisayar ortamında işlenip , birleştirilmeleriyle 3D model elde etme tekniğine dayanıyor. Hydrous , "reality capture" da denilen bu teknik için Autodesk'in sunduğu çözümlerden yararlanmış. (Memento , ReCap).

    Hyrous ekibinin çalışmalarına yön veren bir diğer sloganı : "Görmediğimiz , bilmediğimiz bir değeri korumamız da mümkün olmaz." İnsanlara mercan kayalıklarının durumunu gösterirken , bu müthiş güzelliği izlemelerini ve kıymetini anlamalarını amaçlıyorlar. Kısacası kamuoyunda farkındalık yaratıp , denizlerdeki yaşamı olumsuz etkileyebilecek her konuyu gündeme getirmek istiyorlar.

   3D yazıcılarla ilgilenen herkesin bildiği iki önemli isim olan PinShape ve SoliDoodle ardı ardına yaptıkları açıklamalarla faaliyetlerine son vereceklerini duyurdular.

   PinShape , Kanada merkezli 3D model deposu ve pazaryeri olarak 2014 yılından beri faaliyetleri sürdüren Thingiverse tarzı bir websitesiydi. Kişisel 3D yazıcılar piyasasındaki gelişmelere paralel bir yatırım politikası izleyen PinShape son zamanlardaki gelir düşüşünü , üyelerinin genellikle ücretsiz modelleri tercih etmesine bağlıyor. Site içerisinde hem ücretli hem de ücretsiz tasarımlar mevcut olmasına rağmen , ücretsiz tasarımların benzer diğer sitedekilerle aynı olması , sektöre ekstra bir yenilik getirmemesi , ücretli tasarımların arada kaybolmasına yol açmış olabilir.

   PinShape'in , son aylarda sermayedar arayışları da sonuç vermeyince işin sürdürülebilirliği çıkmaza girmiş. Sonuçta 31 Mart itibarıyla yayın hayatına son verecek olan PinShape'de tasarımı olanlar için yedek almaları çağrısı yapıldı. Zira site kapandıktan sonra tüm kayıtlar silinecek veya erişim imkanı olmayacak. PinShape , ödeme bekleyen tasarımcılara olan borçlarını ödeme garantisi vererek ilgili hesap adreslerinin güncellenmelerini önerdi.

   SoliDoodle'ın hikayesi PinShape'den çok daha eskilere dayanıyor. Kurucusu Sam Cervantes , Makerbot'tan ayrıldıktan sonra kendi şirketini kurmuş ve sunduğu fiyat/kalite performansı sayesinde aranan 3D yazıcı markası SoliDoodle'ı yaratmıştı. SoliDoodle 3D yazıcılarının bir önemli özelliği de kullanımı kolay , tak-çalıştır olmalarıydı.

   Şirket , piyasada tutulmasına paralel olarak genişleyen iş hacmine karşılık verebilmek için Çin'de üretici ortaklıkları kurdu ve belki de bu ortaklıklar SoliDoodle'ın sonunu hazırladı. Şöyle ki; alınan siparişler için üretilen parçaların kalitelerinin beklendiği gibi çıkmaması , sipariş sevkiyatlarında gecikmelere yol açtı ve tabii ki bu durum maliyetlere yansıdı. Şirketin piyasadaki en büyük kozları olan kalite ve fiyat unsurlarının aldığı bu darbelerle başa çıkabilmesi mümkün olmadı. Sam Cervantes , şirket kasası haricinde kendi öz kazanımlarını da devreye sokmasına rağmen siparişleri karşılayacak bir ekonomik dengeye ulaşamadı. Bunun sonucunda , kapanma kararı açıklandı. SoliDoodle yazıcı bekleyen müşterilere ileri bir tarihte Mod-t yazıcılarından gönderilecek. Mod-t'nin üreticisi New Matter'ın SoliDoodle için yaptığı bu cömertlik , sektörün dayanışmasını gözler önüne sermesi açısından iyi bir örnektir. Bilindiği üzere New Matter , Mod-t adını verdiği yazıcılarından bir miktarını eğitim kurumlarına ücretsiz vereceğini önceden açıklamıştı. Bu miktara SoliDoodle'ın müşterileri de eklenmiş oldu.

     Her iki firmanın yaşadığı sıkıntılar , sektördeki diğer firmalarda da yaşanır mı ? Ya da bu kapanmalar onları da etkiler mi ? Bu soruların yanıtlarını zaman gösterecek.

   3D yazıcıdan çıkan ürünlerin en belirgin özelliklerinden birisi yüzeyde katman izlerinin olmasıdır. Bu katman izleri , günlük hayatta genellikle kullandığımız plastik enjeksiyonlu imalat ürünü malzemelerle kıyaslandığında çoğu insanı rahatsız eder. Aslına bakılırsa kozmetik kaygı haricinde malzemenin bütünlüğüne bir zararı olmayan bu izlerin , özellikle görsel ve sanatsal çalışmalarda sonradan ortadan kaldırılması mümkündür. Bunlardan bir tanesi yazılarımda daha önce bahsettiğim yöntemlerden birisi olan , basılan parçayı aseton buharıyla muamele etmektir. Bu yöntem sadece ABS ile basılan ürünlerde kullanılabilir. Diğer bir yüzey düzeltme yöntemi parçayı XTC-3D özel maddesiyle kaplamaktır. Bir hayli toksik olan bu epoksi bazlı yüzey kaplama maddesini kullanırken çok dikkatli davranılmalıdır.

   Geçtiğimiz günlerde İngiltere merkezli bir firma yeni bir yüzey düzeltici ürününü Mart ayı içerisinde satışa çıkaracağını duyurdu. Finissage 1069 olarak adlandırılan bu yeni maddenin fiyatı oldukça ucuz ve yüzeye sürüldükten sonra hızla kuruyup katılaşma prensibine göre işliyor . Sonrasında çok ince bir zımpara ile yüzey düzetilebiliyor. Ve tabii son kat olarak her zamanki gibi uygun bir boyayı kullanmak gerekiyor. Uygun boya derken modele uygun boyayı kastediyorum. Finissage 1069'a  her tür model boyası uygulanabiliyor. (enamel , akrilik veya diğer türevler)
    Bu yazıyı yazdığım tarihte halen ön sipariş aşamasında olan Finissage 1069'un fiyatı 5.50 Sterlin olarak belirlenmiş.

   Steam , dijital oyun meraklılarının en çok rağbet ettiği sitelerin başında gelir. Site üzerinden oyun satın alabileceğiniz gibi, oynamanız da mümkündür. Valve'in piyasaya sunduğu Steam oyun kumandasının 3D dosyaları , kullanıcıların yeni tasarımlar geliştirmeleri adına herkesin kullanımına açıldı. Bu sayede her oyuncu , kumanda üzerinde kendi oyun stiline uygun değişiklikleri yapabilme şansına kavuşacak.

   ​Steam oyun kontrolcusunun isteğe göre modifiye edilip , kişisel amaçlı kullanımı serbest olmakla beraber ticari amaçlarla kullanımı Valve'in iznine tabi tutulmuş. İsteyenler, Steam oyun kumandasının 3D dosyalarını bu linkten bilgisayarlarına indirebilirler.

   3D içerik üretimini kolaylaştıracağı düşünülen İngiliz girişimi GravitySketch iPad uygulaması yayınlandı. Ücretsiz olarak erişilebilen uygulamaya , özellikle sanatçı ve eğitimcilerin rağbet etmesi bekleniyor.
​   Bilindiği üzere 3D tasarım süreci öncelikle kağıt üzerine genellikle karakalem taslak (skeç) çalışmasıyla başlar. Bu yeni uygulamada skeç aşamasının kağıt üzerine iki boyutlu çizgiler çizerek yapılması yerine doğrudan tablet ekranında üç boyutlu olarak yapılması amaçlanmış. 3D skeç yaparken tabletin çeşitli sensörlerinden de yararlanılmış. (Örneğin gravitasyonel veya hareket sensörleri).

   GravitySketch'i kullanmak için herhangi bir 3D tasarım bilgisine gerek olmaması , uygulamayı tabletine kuran herkesin kullanmasına olanak vermesi işin özünü oluşturuyor. Bu uygulama ile hangi tarz 3D modellerin oluşturulabileceği konusuna gelince şu söylenebilir. Bir 3D kalem ile ilk önce biçimsiz nesneler oluşturan kullanıcı , kalemle ilerleyen zamanda haşır-neşir oldukça ortaya sanat eser olarak adlandırılabilecek objeler çıkarmaya başlar. 3D kalem örneğinde geçerli olan elbette GravitySketch uygulaması için de geçerli olacaktır. Uygulama ile ne kadar zaman geçirilirse , o kadar alışılacak ve ortaya görülmeye ve yazdırılmaya değer objeler çıkacaktır.

      GravitySketch uygulaması içerisinden 3D baskı servisi Shapeways ve 3D model deposu SketchFab ile bağlantı kurulabildiğinden , tasarladığınız 3D modellerinizi ister geçek nesneler oarak kapınıza getirtebilir , ya da online olarak depolayabilirsiniz.

    3D yazıcıların en önemli besin kaynaklarından birisinin hammadde olarak kullandığı filamentle beraber 3D dijital modeller yada dosyalar olduğunu şimdiye kadar defalarca yazdım. Bu konunun önemi bugün beni yine 3D modelleme konusunda yazmaya yöneltti.

    3D modellemenin sanıldığı kadar kolay olmadığını 3D yazıcılara ilgi duyan hepimiz biliyoruz. Hangi aracı kullanmanın en uygun olacağı projenize bağlı olarak değişecektir. Örneğin bir çizgi film veya oyun karakterini modellemek istiyorsanız ZBrush veya Mudbox tarzı bir uygulamayı seçmeniz uygun olabilir. Teknik bir parçayı modellemek istiyorsanız Fusion 360 veya SolidWorks daha uygundur , diyebiliriz. İlk verdiğimiz örnekte dijital heykeltraşlık gibi bir yeteneğinizin olması gerekirken (ZBrush v.b. 3D modelleme araçlarını kullanırken) ikinci örnekteyse işe daha çok geometri ve matematiksel olarak yaklaşmanız gerekmektedir. Söz gelimi 3d modelinize önce bir skeç çizerek iki boyutlu ortamda başlar , ardından ekstrude , ekstract v.b. komutları kullanarak üç boyutlu hale getirip , düzenlemenize devam edebilirsiniz.

    3D model oluştururken birden fazla yazılımı ardışık olarak kullanabilirsiniz. Evet, yazılımlar genelde kendi uzantılarına sahip dosyalarla çalışmayı severler. Fakat 3D tasarım uygulamalarından çeşitli export seçenekleri ile dönüşümler yaparak bir yazılımdan diğerine atlayarak modelinizi oluşturmaya devam edebilirsiniz. Bu sayede her yazılımın güçlü yönlerini modelinize yansıtma olanağına kavuşmuş olursunuz. Bu durum özellikle ücretsiz yazılılarla çalışan tasarımcılar için oldukça faydalı olabilir.Bilindiği üzere ücretsiz yazılımların çoğu ücretliler kadar kuvvetli değiller. Zayıf yönleri oldukça fazla. Bu açığı birden fazla yazılımı kullanarak kapatmak mümkündür.

    Bu tarz çalışan tasarımcılardan Thingiverse kullanıcı adı cerberus333 olan Perry Engel iyi bir örnek olabilir. Tamamıyla ücretsiz yazılımları ardışık olarak kullanarak meydana getirdiği tasarımlarından bazılarını aşağıda görebilirsiniz:

   Kişisel 3D yazıcılar , profesyonel iş alanlarında faaliyet gösteren kuruluşlarda da kullanılabilir. İsminin kişisel olması kesinlikle kısıtlayıcı bir anlam taşımamaktadır. Tıpkı kişisel bilgisayarlarda olduğu gibi. PC veya kişisel bilgisayarlar bugün her alanda kullanılmaktadır. Belki bu yüzden çoğu fütürist 3D yazıcıları "yeni internet" olarak adlandırmaktadır.

   Henüz internet kadar yaygınlaşmasa da , 3D yazıcılarda bu potansiyelin olduğunu düşünüyorum. Ortaya bir ürün sunun her kuruluş , gelecek zamanda ürünlerinde müşterilerine özel çözümler sunmak zorunda kalacaklar. Günümüzün rekabetçi ortamında öne çıkabilmenin yollarından en önemlisi olarak müşteriyi merkeze konumlandırmak yeralıyor. İşte bu noktada 3D yazıcılar kullanılabilir.
   Örneğin kişiye özel ayakkabı üretiminde kişinin ayak ölçüleri ve yapısı esas alınarak hazırlanan (3D tarama aracılığıyla kişinin ayak ölçüleri , yapısı çıkarılabilir) dijital dosyalar bir 3D yazıcıda yazdırılabilir. Bu konuda Nike, Adidas ve New Balance gibi firmaların önemli çalışmaları vardır.
   Ya da , bir elektrik süpürgesi üreticisi , ürünlerine yardımcı aksesuarlar tasarlayıp , bu tasarım dosyalarını müşterilerine sonradan dağıtarak isteyenlerin kendi yazıcısında yazdırıp , kullanmalarını sağlayabilir. (Hoover örneğinde olduğu gibi). Aynı durum ürünlerin zamanla aşınan , eskiyen veya kırılan parçaları için de geçerlidir.
   Ortaya ürün olarak hizmet koyan kuruluşlarda bile 3D yazıcılar kullanılabilir. Bu duruma örnek olarak okullar verilebilir. Okullarda 3D yazıcıların kullanımının öğrenme sürecinde ne denli fark yarattığını bugün en deneyimli eğitmenler bile kabul etmektedirler.

   Sonuç olarak işyerlerinde henüz 3D yazıcılarla tanışmamış olanlar için zaman aleyhlerine işlemektedir. Bu teknolojiyi erken benimseyen faydalarından da erken yararlanacak ve rekabette öne çıkacaktır. Bugün ürünlerinizde kişiye özel tasarım yapmayı düşünmeseniz bile kullandığınız teçhizatlarda mutlaka kullanabileceğiniz ve belki de yurtdışından ithal ettiğiniz parçalar olabilir. Bu parçaları kendi işyerinizde üretip , gereksiz yedek parça masraflarından ve nakliye ücretlerinden kurtulabilirsiniz.

   FujiFilm'i , fotoğrafçılık ve iki boyutlu görsel malzeme üreticilerinin en büyüklerinden olarak yıllardır tanıyoruz. İki boyutlu baskı sektörünün diğer öncü firmaları gibi FujiFilm de 3D yazıcılar sektörüne girme kararı aldı.  Daha önce HP , Canon , Epson ve Kodak gibi firmalar 3D yazıcı veya malzemeleri üretimine başlamışlardı. FujiFilm ise , işe daha değişik bir açıdan yaklaşacağını duyurdu. 3D yazıcılar sektörüne teknik servis hizmetleri sunacaklar. Şirketin ilgili web sayfasında yazılanlara bakılırsa , FujiFilm bu hizmetine öncelikle Kuzey Amerika'da başlıyor. 

   Teknik servis konusunda deneyimli FujiFilm ekibi 3D yazıcı sahiplerine şu alanlarda teknik destek sağlayacak:

• ​Yazıcının ilk çalıştırılması ve test edilmesi,
• Yazıcıyı kullanacak kişinin eğitilmesi,
• Telefonla teknik destek,
• Yerinde tamir ve bakım servisi,
• Ürün yenileme ve değiştirme servisi,
• Atölyede tamir ve bakım servisi,
• Rutin kalibrasyon ve ayar kontrollerinin yapılması,
• Düzenli bir plana bağlı koruyucu bakım uygulamaları,
• Yedek parça hizmetleri,

   FujiFilm'in kuzey Amerika'da başlattığı bu uygulamanın ilerleyen zamanda Dünya'nın diğer kesimlerinde de hayata geçirmesi mümkün görünüyor. FujiFilm'in , "3D yazıcıların yaygınlaşması ve servisin önemi" başlıklı bilgilendirici yazısını yine ilgili web sayfasından ücretsiz olarak indirebilirsiniz.

   Önümüzdeki Pazartesi günü , yani 21/3/2016 günü 3D yazıcılarla ilgilenenlerin merakla beklediği ve önceden duyurulan , OLO 3D yazıcısı KickStarter'da fonlanmaya açılacak. Büyük ilgi görmesi beklenen proje İtalyan tasarımcıların elinden çıkmış. Projeyi Solido3D firması hayata geçiriyor.

   OLO , çalışma prensibi açısından bakıldığında DLP (projektör ışığı ile çalışan) yazıcılara benziyor. Fakat projektör yerine akıllı telefonların ekranının yaydığı ışıktan yararlanıyor. Her boyutta akıllı telefona uygun geliştirilen OLO'nun yazılımı IOS , Android ve Windows mobil platformlarında ücretsiz olarak sunulacak. Cihazın fiyatıysa 99 dolar olarak duyuruldu.

   Reçine bazlı malzeme ile çalışacak olan OLO'nun baskı hacmi oldukça küçük. Fakat çok detaylı baskı alınabilecek cihazın geniş kullanım alanı bulması bekleniyor. OLO uygulaması sayesinde 3D model paylaşımı yapılmasına olanak tanıdığından , ilk sosyal 3D yazıcı olarak da anılmaya başlandı.

   Akıllı telefonunuzda uygulamayı açıp , istediğiniz bir modeli seçiyor ve ardından OLO'yu telefonunuzun üzerine kapatıyorsunuz. Telefon ekranının hemen üzerinde yer alan şeffaf yüzeye reçine döküldükten sonra , hareketli mekanizmanın olduğu üst kısım OLO'nun alt reçinelik kısmının üzerine kapatılıyor ve baskı süreci başlıyor. Cihaz hakkında daha fazla bilgiyi proje start aldığında öğrenebileceğiz. Benzerleriyle kıyaslandığında bariz fiyat farkı olan OLO'nun KickStarter kampanyasının büyük ilgi çekmesi bekleniyor.

   3D tarama konusu , genel anlamda ele alındığında 3D yazıcıların gölgesinde kalıyor. Popülerlik açısından geri planda olmasına rağmen , biraz düşündüğümüzde hem 3D yazıcılar için önemli bir veri kaynağı olması hem de VR (sanal gerçeklik) için veri üretmesi nedeniyle 3D tarayıcılar büyük önem arzetmektedir. 3D tarayıcılardan bugün sağlık , sanayii ,eğitim ,müzecilik ,inşaat gibi akla gelen-gelmeyen pek çok sektörde yararlanılıyor. En büyük kısıt ise 3D tarayıcıların hassasiyeti ve fiyatlarının çok pahalı olmasıdır.

  Günümüzün gelişen teknolojisi pek çok sektörde fiyatları aşağıya çekerken , kaliteyi de korumaktadır , hatta daha iyi seviyelere çıkarabilmektedir. Bu gelişen her sektörde bu şekilde olmuştur. Son zamanların gelişen sektörü olan 3D teknolojilerinin bir kolu olan 3D tarayıcılar için de benzer durumun söz konusu olması şaşırtıcı olmamalıdır. Bu durum genel anlamda "teknolojinin demokratikleşmesi" olarak adlandırılmaktadır. 

    3Digify adlı bir girişimci grubu sosyal fonlama sitelerinden KickStarter'da başlattıkları projeleriyle 3D tarayıcıları "demokratikleştirecekleri" iddiasındalar.

   3Digify , abonelik sistemiyle çalışacak bir 3D tarayıcı hizmeti sunacak. 3Digify , kullanıcıya sadece bir yazılım ve abonelik sunacak. Gereken araç-gereçler(fotoğraf makinası , projektör gibi) kullanıcı tarafından sağlanacak. 3Digify'ın sunmayı vaat ettiği tek donanım , bir döner tabla olacak ve bunun temini de isteğe bağlı olacak.

   3Digify ile 3D tarama şu şekilde olacak:
Kullanıcı kendisine ait olan iki adet fotoğraf makinasını ve projektörü bilgisayarına bağladıktan sonra 3Digify yazılımı vasıtasıyla tarama işlemini gerekleştirecek. Taraması yapılan objenin ön kısmının taranması bittikten sonra arka kısım için ya obje elle 180 derece döndürülecek , yada bir döner tabladan yararlanılacak. Taramanın istenilen detayları verebilmesi için kullanılan fotoğraf makinalarının kalitesi büyük önem taşımaktadır. Fakat sistem , en basit bir web kamerasıyla dahi çalışabilecek şekilde düşünülmüş.

   Proje sayfasında sunulan örneklere bakıldığında oldukça başarılı sonuçlar görüyoruz. Mevcut lazer tarayıcıların elde ettiği sonuçlarla karşılaştırınca bile daha detaylı taramalar görüyoruz. 3Digify ekibi projelerine KickStarter'da başlamadan önce 6 yıllık bir geliştirme sürecini tamamladıklarını belirtiyorlar. Buradan şu sonucu çıkarmak mümkün: Proje fonlaması başarılı olmasa da 3Digify ilerleyen zamanda mutlaka start alacaktır.

  3Digify , Ekim 2016'da start almayı hedefliyor.