Upcycling nedir?

   Upcycling yada Türkçe karşılık olarak "yeniden değerlendirme" diyebileceğimiz bu yeni akımda, çevreci yaklaşımla, kullanımdaki ürünlerin kullanım süreleri dolduğunda veya elimizde fazla sayıda bulunduklarında onları değişik amaçlarla kullanmaya yönelik çabalar anlaşılmaktadır.

   Basitçe bir örnek verecek olursak, marketten aldığımız cam salça kavanozlarını atmayıp, bazen evde biriktirebiliyoruz. daha sonra bunları içlerine baharat, ev salçası v.s. koyarak yeniden değerlendiriyoruz. 3d yazıcılarla bu yeniden değerlendirmenin boyutunu bir kademe daha ileriye götürerek, kavanozları saklama amacı dışında başka bir amaçla yeniden değerlendirebiliriz. Yazıcımızda kavanoza uygun tarzda üretilen bir kulpla, boş bir kavanozu bir kupa veya maşrapaya çevirebiliriz.

    Ülkemizde seçkin tasarım ofisleri hariç Upcycling'e veya yeniden değerlendirmeye yönelik tasarım yapan firmaların sayısı yok denecek kadar azdır. Aslında her büyük tüketici ürün üreticisi firmasının tasarım bölümü bu konu üzerinde kafa yormalıdır. Çünkü günümüzde ambaj atıkları önemli bir çevresel sorun olarak insanlığın karşısında durmaktadır. Bu sosyal sorumluluktan kaçmak demek, insanlığa ihanet demek olacağından bir an önce "yeniden değerlendirme" konusunda harekete geçmek gereklidir. Bu firmalar neler yapabilir?

 Öncelikle ürün ambalajlarının yeniden değerlendirme seçenekleri üzerinde durabilirler. Örneğin bir cips firması, ambalajlarını o şekilde tasarlayabilirler ki, cips poşetleri düzgün bir şekilde açılıp, bir defter kabına dönüşebilsin. Yada bir kahve firması, poşetlerinin yanında, o poşetleri tekrar tekrar kullanmaya yönelik özel bir plastik aparatı müşterilerine ürünün yanında verebilirler.

   Basit gibi görünen özgün tasarımlarla çok fazla enerji ve malzeme tasarrufu sağlanabilir. Örnekler tabii ki çoğaltılabilir. Burada bunların hepsini sıralamamıza olanak yok. İsteyenler internetteki örneklere bakarak, eğer bir 3d yazıcıları varsa, evlerinde kullanabilecekleri pek çok pratik objeyi atıklardan dönüştürerek kullanıma sokabilirler.

   Bu basit tasarımları oluşturabilmek için belirli bir tasarım eğitiminden geçmiş olmak gerektiği açıktır. Bu kolay bir süreç olmasa da yapılamaz değildir. Zor olduğu kadar, eğlenceli olduğu su götürmez bir tasarım süreci olan yeniden değerlendirme üzerinde daha çok kafa yormamız gerektiği açıktır.

   Yeniden değerlendirme, hemen hemen her ürüne uygulanabilir. Modada, hızlı tüketim ürünlerinde, beyaz eşya ürünlerinde, mutfak araç gereçlerinde v.s.
Hatta çoğu durumda ürünlere birden fazla fonksiyon katarak çok işlevsellikli ürünler ortaya çıkarılabilir.

   Ben burada bir noktaya dikkat çekerek bu konudaki yazımı tamamlamak istiyorum:
Yine görüyoruz ki 3d yazıcılardan verim alabileceğimiz konulardan birisi olan "yeniden değerlendirme"de öncelikli konu tasarımdır. Dijital üç boyutlu tasarım olmadan üç boyutlu yazıcılardan verim almak neredeyse imkansızdır. Bu nedenle ülkemizde 3d yazıcı yapma konusundaki yoğun çabaların bir kısmının tasarım alanına kayması hepimiz için hem daha kolay hem de daha elzem olduğu kanaatindeyim.