Değerli takipçilerim.
Malum olduğu üzere tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi ve akabinde yaşanan sıkıntılar, beni de etkiledi ve uzun bir zamandır yazı yazamadım. Bunların üzerine ülkemizde ekonomi politikalarında yapılan yanlışlar nedeniyle yaşanan ekonomik daralma nedeniyle ticari faaliyetimi durdurmak zorunda kaldım.

   Bundan sonra MiniFabrikam bir bilgi paylaşım platformu olarak devam edecektir. 

Saygılarımla,

​Oral Tosun

   Çocuklu ailelerde sıklıkla görülen sıkıntılardan birisi evde etrafa saçılmış oyuncaklardır. Çocuk ne kadar derli toplu, yada uslu da olsa, oyuncaklar bir yolunu bulup evin bir köşesine sıkışırlar. Veya salonun ortasında serilmiş durumda bulunurlar. Ya birisi oyuncağın üzerine basacaktır, ya da elektrik süpürgesi oyuncağı veya onun bir parçasını yutacaktır.

   Kişisel 3d yazıcılar evlerde popüler olmaya başladıklarında genel anlamda ilk tepki bu cihazların oyuncak veya işe yaramaz şeyler basabilecekleri yönündeydi. Bugün bu durumun doğru olmadığı bilinse de yapılan tahminleri boşa çıkarmayacak bir uygulamaya rastlayınca sizlerle paylaşmak istedim.

   Fransız 3d yazıcı ve malzemeleri üreticisi DAGOMA'nın inisiyatifinde gerçekleşen "Toy Rescue" projesinin kendisine ait bir web sitesi var. Projenin amacı, yazımın başında belirttiğim gibi oyuncakların kırılan veya kaybolan parçalarının 3d yazıcıda üretimini sağlamak. Bu sayede hem ekonomik hem de çevresel bir etki yaratılması düşünülüyor.

    Toy Rescue sitesinde mevcut 100'ün üzerindeki oyuncak parçasını ücretsiz olarak bilgisayarımıza indirip, 3d yazıcımızda yazdırabiliyoruz. Dagoma'nın belirttiğine göre bir o kadar 3d model de hazırlanma aşamasındaymış. Sitenin çok yönlü işleyiş şekli var. Hem parça arayanlar, hem de modelleme yapmak isteyenler Toy rescue üzerinde buluşabiliyorlar. Ayrıca 3d yazıcısı olmayanlar, 3d yazıcısı olanlarla site üzerinden iletişime geçiriliyorlar. Bu son bahsettiğim özellik sadece Fransa içerisinde geçerlidir. Diğer ülkeler için 3d baskı organizasyonu söz konusu değil.

• Karakterler
• Bebekler
• Masa oyunları
• Taşıt araçları
• Diğer

   Toy Rescue sitesi üzerinden kırılan herhangi bir oyuncak parçası için modelleme talebinde bulunmadım. Sitenin kendi ifadesine göre 3d model envanterleri her geçen gün büyüyor. Spesifik bir konuda düşünülmüş faydalı bir uygulama olmuş. Aynı şey tüketici tarafında kullanılan ürünlerin yedek parçalarıyla ilgili olarak da yapılabilir. Trace Parts veya McMasterCarr gibi bilinen bir kaç proje olsa bile bunlar profesyonel amaçla kullanıma daha yakın olan web siteleridir.

   "Cookie" tabirinin bizdeki tam karşılığı İngilizce bilenlere malum olduğu gibi "kurabiye" dir. Bizim yemek kültürümüz batıya göre çok daha geniş olduğundan bizler burada kurabiye işlerinin yanında hamur işlerini de düşünmek durumundayız. Yani "Cookie" dediğimizde tatlı veya tuzlu hamur işlerini düşünebiliriz.

   Konumuzla alakasız görünen giriş paragrafından sonra konu başlığımız olan CookieCAD'e geri dönelim. Özellikle pastanecilerin yoğun olarak tercih ettikleri temalı(konulu) kurabiyelerin üretiminde kolaylık sağlayan kurabiye kalıplarını CookieCAD ile kendimiz tasarlayabiliyoruz. CookieCAD ile kurabiyelerde özgün tasarımlar yaratılabilir. Konu/tema kısa sürede değiştirilip, tüketicilerin beğenisine göre düzenlenebilir. Bilindiği üzere hali hazırda kurabiye kalıplarını kullananlar bu kalıpları kendileri yapmayıp, piyasadan temin etmektedirler. Bu temin süreci, kalıbın evde yapılmasıyla kıyaslandığında çok uzun bir süreye işaret etmektedir. Diyelim ki, bir spor karşılaşmasında tarihi bir başarı elde edildi. Bu başarıyı simgelendiren şekillerde üretilen kurabiye/hamur kalıplarıyla üretilen ürünlerin satılma olasılığı diğer sıradan kalıpla üretilenlere nazaran çok daha fazla olacaktır.

   Kişisel 3d yazıcıların evlerimize girmesiyle beraber, kalıp tasarım işini kolayca yapabilmemizi sağlayan küçük web uygulamaları geliştirilmeye başlandı. Aynı kalıpları profesyonel 3d tasarım araçlarında da tasarlayabiliriz. Fakat öncelikle bu araçların kullanımına aşina olmamız gerekir ki, bu da biraz fazlaca zaman ve emek harcamamız anlamına gelir. Bu noktada az önce belirttiğim web uygulamaları imdadımıza yetişiyor.

   Kişisel 3d yazıcı kullanıcılarının bu konuda şimdiye dek kullandıkları en önemli web uygulaması olan "Cookie Caster" 30 Eylül 2020 itibarıyla yayın hayatını sonlandırıyor. Eğer sizlerin de bu sitede sakladığınız kurabiye kalıbı tasarımlarınız varsa bu tarihten önce bilgisayarınıza indirip yedeklemenizi öneririm.

   Cookie Caster'ın kapanıyor olmasıyla birlikte, yeni tasarım araçları arasından CookieCAD ön plana çıkmaktadır. CookieCAD ile kalıp tasarımı Cookie Caster'da olduğu gibi yine ücretsiz olarak yapılabilmektedir.

   CookieCAD'e ücretsiz üye olunduktan sonra, site içerisindeki uygulamacıktan tasarımımızı birkaç basit adımda oluşturabiliyoruz. (Design your own cookie cutter sekmesine tıklıyoruz)

   Açılan uygulama sayfasında tasarım aracının yanında kendi oluşturduğumuz tasarımları içeren kütüphanemize de ulaşabiliyoruz. Şimdilik tamamıyla ücretsiz olarak kullanılabilen tasarım aracında dosya depolamak (kütüphane) ilerleyen zamanda ücretli olacak.

   Uygulama sayfasında ilgili döküman ve filament satışıyla ilgili sayfalara da erişebiliyoruz.

   CookieCAD'de tasarım yapabilmek için .svg uzantılı dosyaya ihtiyacımız var. Bu tarz vektörel tasarım dosyaları internette ücretli-ücretsiz olarak sunulan diğer uygulamalarla fotoğraftan oluşturulabilmekte veya bizzat tasarımlama yoluyla elde edilebilmektedirler.

   Sitenin önerdiği, fotoğraftan svg dosyası oluşturma aracını barındıran "cutecutter.com" oldukça başarılı sonuçlar veriyor. Denemenizi tavsiye ederim.

     .svg uzantılı tasarım dosyamızı CookieCAD'e yükledikten sonra kalıp oluşturma işlemini ekranda yeralan yönerge ve ayarları kullanarak gerçekleştiriyoruz. Kalıbı elde ettikten sonra istersek kendi yazıcımızda yazdırmak üzere .stl dosyasını bilgisayarımıza indiriyoruz. Ya da CookieCAD'den 5 dolar karşılığında bu dosyayı bizim için yazdırmasını talep edebiliyoruz. Tabii ki bu son seçenek kargo masrafları düşünüldüğünde ülkemiz için pek ekonomik bir çözüm olmayacaktır.

   CookieCAD'de kendi tasarımımız haricinde mevcut olan tasarımlardan satın alma yapılabilen bir mağaza bölümü mevcuttur. Bundan ayrı olarak kendimiz de CookieCAD'de mağaza sayfası açabiliyoruz. Mağazamızdan CookieCAD'e geçilecek her kalıp yazdırma siparişinden %20 komisyon alma şansımız var.

   CookieCAD'in yeni kurulan bir site olmasından kaynaklandığını düşündüğüm, applet sayfasında bazı fonksiyonlarının işlemesinde tutukluklar olabiliyor.Keyfe keder rahatsızlık veren bu aksamalar ilerleyen zamanda sitenin daha fazla kullanıcıya erişmesiyle giderilecektir diye düşünüyorum.

   Son olarak, eğer kurabiye veya hamur işi kalıplarınızı kendiniz hazırlayıp kullanmak istiyorsanız, yazıcınızdan çıkartacağınız kalıpları sağlığa zararı olmayan bir folyo veya pişirme kağıdına sarıp kullanmanızı öneririm. Çünkü, yazıcıdan aldığımız çıktılar gözenekli yapıda olduklarından bu boşluklarda zararlı bakterilerin barınması söz konusu olabilir. Ayrıca kalıpları sıcak yıkama şansımız olmadığı için(termoplastik karakterde olduklarından) kullanım sonrası kalıbı sardığımız kağıt veya folyoyu değiştirerek aynı kalıbı bozulmadan defalarca kullanma şansımız olacaktır.

   Bu sayfalarda kişisel 3d yazıcıların değişik veya alışılmadık kullanım alanlarından bahsetmeye devam ediyorum. Bugünkü örneğim 3d QR kod üretimine yarayan küçük bir uygulama hakkında olacak. Bu uygulamayı ücretsiz olarak kullanabiliyorsunuz. Uygulama, Felix Stein isminde bir Alman Yazılım geliştirici tarafından oluşturulmuş. Geliştiricinin değişik alanlarda çeşitli uygulama geliştirme denemelerine verdiğim linkten ulaşabilirsiniz.

   QR veya kare kodları akıllı telefon kullanıcısı olan herkes bilir. Fakat çok sık kullanmayız. Günlük hayatta sıklıkla karşımıza çıkan barkod'ları da benzer şekilde çok sık taratma gereksinimi duymayız. QR kodlar barkod'lara göre daha sonra hayatımıza girdiler. Aslına bakılırsa QR kodlar, barkodlara nazaran daha fazla kullanım alanına sahipler. QR kodların barkodlar gibi bir sınıflandırmaya tabi olmadan kullanıcı tarafından kolaylıkla üretilebilmeleri en önemli avantajlarıdır diyebiliriz.

   Peki QR kodları bir A4 kağıda çıktı almak varken, neden üç boyutlu olarak çıkarma gereksinimi duyalım?

   Bu sorunun yanıtını tamamen görsellikte aramak gerek. QR kodu daha göze çarpar bir hale getirmek için 3d tercih edilebilir. Söz gelimi özel bir alanda wifi şifresini heryere kağıda çıktı alıp, iliştirmek yerine duvara 3d olarak görselleştirilmiş bir şekilde asabiliriz.

   Bugün tanıtacağım araç haricinde daha başka 3d QR kod üreteçlerinin mevcut olduğunu belirtmek isterim. Fakat, QR2STL üreteci görselleştirme alanında benim karşılaştığım en ileri platformlardan birisidir diyebilirim. Burada QR kodun neredeyse tüm 3d parametrelerini kontrol edebiliyorsunuz. Değişik tarzlarda aynı sonucu veren QR kod oluşturulabiliyor. Örneğin şehir merkezi temalı bloklardan oluşan bir QR kod oluşturabilirsiniz. Karşıdan bakıldığında veya kod taratıldığında sizi ilgili yere yönlendirecektir. Yada QR kodunuza açıklayıcı bir not iliştirebilirsiniz.

   

   QR2STL ile karekod içerisine  çeşitli bilgileri gömebiliyorsunuz. Yazı, link, e-posta, numaraya sms, wifi şifresi, kartvizit gibi. Ayrıca yeni eklenen bir özellik olarak Spotify içerisinden linkleri de paylaşabileceğiniz bir kısmı var. 

   Özetle QR2STL eğer kare kodlara ilgi duyuyorsanız denemeniz gereken uygulamalardan biridir. Geliştiricisinin belirttiği gibi sürekli yeni özelliklerin eklendiği bu küçük uygulamanın gelişim süreci, kabarık güncelleme kütüğüne bakıldığında görülebilir.

   Yazdırılabilir 3d modeller denildiğinde akla ilk gelen yerlerden biri hiç kuşkusuz Thingiverse.com internet sitesidir. Kişisel 3d yazıcıların gelişmesine çok büyük katkıları olan Brooklyn merkezli Makerbot firmasının sahibi olduğu Thingiverse, son zamanlarda gelişen arayüzüyle kullanıcılarına daha modern bir tarzda hizmet vermeye devam ediyor. Thingiverse'ün mobil uygulamaları da mevcuttur. (Tabletler için uygulaması yok).

    Thingiverse çok ziyaret edilen bir 3d model deposu olsa da, arka planda yaşanan bazı gelişmeler Thingiverse sitesini zora sokmaya devam ediyor. Örneğin açık kaynak kodlu olarak başladığı serüvenine Stratasys firması tarafından satın alındıktan sonra mecburen kapalı sisteme dönmek zorunda kalan Makerbot'un Thingiverse'e olan yaklaşımı değişti. Bunun sonucu olarak siteden gelir elde etmeye yönelik hamleler başladı. Reklam alma, yüklenen modeller üzerinde hak iddia etme gibi. Doğal olarak bu durum açık kaynak topluluğunun hoşuna gitmedi ve kimi kullanıcılar yükledikleri 3d modelleri başka internet sitelerine aktarmaya başladılar. Thingiverse'e rakip yeni 3d model depoları ortaya çıktı. (MyMiniFactory, YouMagine, Cults3d, PinShape v.s.). Thingiverse ücretsiz kullanıma göre düşünülüp yayın hayatına geçtiği için bu siteyi kâr eder hale getirme konusundaki sıkıntılar Stratasys firmasının da canını sıktığından uzunca süre Thingiverse ile fazlaca ilgilenmediler. Arayüz uzun süre değişmedi, Customizer'da sık sık sorunlar yaşandı ve siteye bağlantı problemleri gündeme geldi, mobil uygulamaların çalışmalarında sıkıntılar yaşandı. Bir tablet uygulaması geliştirme zahmetine katlanmadılar.

   3d yazıcılara olan yoğun ilgi olduğunu görenler, bu açığı doldurmak ve fırsattan faydalanmak için iyi işlemeyen Thingiverse'e  alternatif bir kanal olarak "3d geeks" mobil uygulamasını yayına aldılar. Bu arada 3d geeks'in tabletlerde çalıştığını belirteyim. 3d geeks, bana kalırsa Thingiverse mobil uygulamalarından çok daha fazlasını sunuyor. 3d geeks üzerinden octoprint uygulamasına bağlanarak 3d yazıcınızı, eğer uygun bir donanıma sahipse, mobil cihazlar aracılığıyla komuta edebiliyorsunuz. Takip ettiğiniz kullanıcı, model ve konularla ilgili olarak mobil cihazınızda uyarı bildirimleri alabiliyorsunuz. 

   3d geeks ile neler yapılabildiğine değinmeden önce uygulamanın ücretli ve ücretsiz versiyonlarının olduğunu belirtmek isterim. Ücretsiz versiyondaki reklam alanı zaman zaman dikkati dağıtabiliyor ve internetinizden lüzumsuz yere veri çekebiliyor. Ücretli versiyonun fiyatı son hatırladığım kadarıyla 25 TL'nin üzerindeydi. Açıkçası, bir internet sitesinden daha fazla faydalanmaya yönelik olarak düşünülmüş bir uygulamaya göre biraz pahalı bir fiyatı var. Ücretli versiyonu kullanabilmek için Premium anahtarını barındıran bir diğer uygulamayı cihazınızda 3d geeks uygulamasıyla beraber barındırmanız gerekiyor.

   Gelelim 3d geeks'in sunduğu diğer özelliklere, (Thingiverse uygulamasında olan bütün özelliklere ek olarak getirdikleri):

• AstroPrint entegrasyonu,
• OctoPrint entegrasyonu,
• Özelleştirilebilir dashboard (kullanıcı arayüzü),
• Gelişmiş ve özelleştirilebilir bildirim uyarı sistemi,
• Modern, gözü yormayan ve özelleştirilebilir uygulama arayüzü,
• 3d modelleri daha kolay yazdırabilmek amacıyla Google Drive, Dropbox, OneDrive ve Amazon Drive gibi servislere yükleyebilme. (Bulut entegrasyonu).
• Çeşitli markaların 3d filament değerlerinin yer aldığı veri tabanı,
• Tabletlerde kullanılabilme
• OctoPrint için geliştirilen ve hatalı yazdırma olduğunda uyarı verip, işlemi durdurmayı sağlayan "Spaghetti detective" uygulamasına bağlanabilirlik.
• Google Chrome entegrasyonu. (Uygulama içerisinden seçtiğiniz 3d modelleri masaüstü bilgisayarınıza gönderip orada görüntülemeye yarar.)
• Sürekli güncel tutulan bir uygulama ve aktif destek ekibi.

   Ve son bir hatırlatma:
  Bu yazının yazıldığı gün ve sonraki gün için, 3d geeks Premium versiyonunu ücretsiz olarak dağıtıyordu. Vakit kaybetmeden indirip bu güzel uygulamayı tam sürüm kullanmanızı öneririm. Ücretli versiyonu indiremeseniz bile ücretsiz versiyon da işinizi fazlasıyla görecektir.

İyi 3d baskılar,