Eğer bir şirkette çalışıyor ve yönetici konumundaysanız genellikle sıkıcı kabul edilen düzenli toplantılara mutlaka katılmanız beklenir. Şirketlerde yıllık , aylık , haftalık veya günlük olarak düzenlenen bu toplantılarda sıklıkla gündeme gelen veri analizleri çeşitli şekillerde ve özellikle grafiksel veri şeklinde aktarılırlar. Veriler üzerinde konuşulduktan sonra ya bir dosya klasöründe arşivlenirler yada ilgili herkesin görebileceği bir panoya asılırlar. Baştan sona sıkıcı ve ilgi çekmeyen bir süreç... Veri görselleştirme konusunu daha ilgi çekici hale nasıl getirebiliriz diye düşünen bir Belçikalı tasarım firması olan "Coming Soon" , işe 3D yazıcıları katmış. Sonuca bakılınca işi ne kadar ilgi çekici hale getirdiklerini göreceksiniz. Hem verilerin daha kolay algılanması sağlanmış , hem de grafiğin çok daha göze çarpıcı bir şekilde sergilenme olanağı doğmuş. Bu tarz görseller şirketin girişinde özel bir camekan içerisinde bile sergilenebilir. Aşağıda yine Belçikalı Biofarmakoloji firması olan Ablynx 'in verilerinin derlenmiş hallerini görüyorsunuz: Görsellerde 3D yazdırılmış minik figürler kullanılarak , sunum daha da ilgi çekici hale getirilmiş. Bu tarz ilaveler grafiğin vurgulanmak istenilen noktalarına yerleştirilerek 3D görselliğin sunduğu etki bir kat daha artırılabiliyor.
HP için, şu ana kadar sektöre giriş yapması beklenen firmalar arasında en sessiz ve derinden gideni diyebiliriz. Tabii bir de Apple var. Bu ikilinin sektöre ne gibi yenilikler getireceği konusunda sadece bir takım söz ve spekülasyonlar mevcut. HP , geçtiğimiz yıl içerisinde açıklanan ve bu yıl piyasada olması beklenen "Multi Jet" teknolojili 3D yazıcısıyla aynı anda birden fazla materyali kullanabilen ve yazdırma hızını katlayan bir yazıcıyla piyasada olacağını zaten duyurmuştu. Geçtiğimiz yıl içerisinde piyasaya çıkan , 3D tarama ve sanal gerçeklik (VR) özelliklerini barındıran masaüstü bilgisayarları Sprout , özellikle eğitim alanında tercih ediliyor. "Blended Reality" adını verdikleri bu yeni mecrada fiziksel dünyayla dijital dünya beraber düşünülüyor. Bu yıl içerisinde HP tarafından duyurulan haberlerden birtanesi de HP'nin ChromeBook pazarına gireceği yönünde. Hatta bazı söylentilere göre HP'nin bilgisayarlarında kullandığı ve yüksek donanım gerektiren tüm 3D özellikleri bu ChromeBook ile kullanılabilecek. Peki fiyatı 2000 doların üzerinde olan bir donanımla fiyatı 200 dolar olan bir ChromeBook aynı performansı verecek mi ? Uzmanlara göre sıkıntı olmayacak. Çünkü ChromeBook'lar düşük donanımlı olsalar da işlerini bulut üzerinde gördükleri için her türlü yazılımla kullanılabilirler. Yeter ki yazılım bulut tabanlı olsun. HP'nin de tüm planlarını bulut ortamına göre yeniden yapılandıracağı tahmin ediliyor. ChromeBook'lar bugün laptop pazarının sadece %2 veya 3'ünü oluşturuyor. Ancak ABD pazarına bakıldığında bu oran çok daha yüksek ve özellikle düşük fiyatlı diğer laptop markaları ChromeBook karşısında rekabet edemeyerek teker teker piyasadan çekilmeye başlamışlar. HP'nin bu yeni konseptiyle ilgili yaptığı sunum ve tanıtımlarda kullandığı dil ise oldukça iddialı. Her fırsatta 3D yazıcı pazarını ve sektörünü yeniden yapılandıracaklarını , kuralları yeniden yazacaklarını belirtiyorlar. Konu hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz HP'nin ilgili web sayfası için bu linke tıklayabilirsiniz.
Apple'ın bir süredir kendi 3D yazıcısını geliştirmekte olduğu söylentileri teknoloji kulislerinde sıkça konuşulmaktaydı. Apple'ın sahip olduğu 3D baskıyla ilgili patentler dahi var. Bu yeni gelişme yakın zamanda başka sonuçlar doğurur mu bilemeyiz. Gerçek olan şu ki, Apple Avrupa'daki 19'dan fazla ülkede faaliyette olan online satış mağazasına Ultimaker 2+ 3D yazıcısını da koydu. Burada hemen Türkiye mağazasında henüz konuyla ilgili bir hareket olmadığını da belirtmek isterim. Ultimaker 2+ , Hollandalı üreticinin amiral gemisi olan ürünü. Geniş baskı hacmi , yüksek hızı ve 20 mikrona kadar inebilen katman hassasiyetine sahip. Ultimaker halen Avrupa'da en çok tercih edilen masaüstü 3D yazıcısı konumunda. Dünya genelinde ise Makerbot'dan sonra ikinci durumda. Belki son yapılan anketlerde XYZPrinting lider görünecektir , ancak marka bilinirliği konusunda halen Makerbot lider durumda. Ultimaker'ın başarısının ardında önemli bazı faktörlerin yeraldığı kanısındayım. Öncelikle kökleri olan açık kaynaklı topluluktan , yani RepRap topluluğundan kopmadı. Halen isteğe göre modifiye edilebilme özelliğini koruyor. Herşeyi ile açık kaynaklı. Kullandığı yazılım CURA dahil. Malzeme kalitesi ve inovatif yapısı (sektördeki yeniliklere öncülük etmesi) de ayrıca söylenebilecek artılarıdır. Pazarlama konusunda ne denli başarılı olduklarını bu son hamleleri zaten gösterdi. Dünyanın en büyük şirketinin online kanalında satılmaya başlanması Ultimaker için büyük kazanç olacaktır. Gelecek zaman diliminde Apple kendi yazıcısını mı piyasaya sunacak yoksa Ultimakerla olan ilişkisini mi geliştirecek ? Bunları bilemeyiz. Ancak bu son gelişme , Apple'ın masaüstü (kişisel) 3D yazıcılar konusunda sessiz kalmayacağını herkese gösterdi. Mevcut 3D model depolarına baktığımızda hemen hemen birbirlerinin aynı özellik sergilediklerini görüyoruz. Aralarında çok az sunum farkları var. Hatta bir çok ortak 3D modeli barındırmaktalar. Söz gelimi Thingiverse'de yeralan bir modelin aynısını YouMagine, Cults3D, MMF veya diğer benzeri sitelerde bulabilirsiniz. Üstelik MMF hariç diğer sitelerde bulunan modellerin bazılarının 3D yazdırılmaya uygun olmayabilme durumları var. Wevolver internet sitesi 3D yazıcıların kullanımına daha değişik bir yaklaşım getiriyor. Bu yaklaşımı sonuç odaklı olarak yorumlayabiliriz. Wevolver'daki modellerin hepsi bir projeyi kapsıyor. Projelerin yapımı için gereken herşey A'dan Z'ye projenin sayfasında tanımlanıyor. Sonuçta ortaya bir işlevi olan prototip veya ürünler çıkıyor. Wevolver'daki projelerin hepsinde 3D yazıcı kullanılıyor , ancak projelerin tamamlanabilmesi için diğer üretim araçlarından ve parçalardan da yararlanılıyor. Tamamıyla Açık kaynaklı (Open Source) olarak işleyen sitedeki projeleri takip edebiliyor , kendi proje sayfanızı oluşturabiliyor veya mevcut projelerden hayata geçirdikleriniz varsa deneyimlerinizi ve yaptıklarınızı ilgili proje sayfasında paylaşabiliyorsunuz. Wevolver içerisinde 3D yazıcı yapımıyla ilgili kaynak projeler de var. Fakat siteye genel anlamda bakıldığında 3D yazıcı teknolojisinin bizzat kendisi üzerinde yoğunlaşmaktansa , bu teknolojilerin kullanımı üzerine odaklanılmış. Kesinlikle takip edilmeye değer bir site.
Metal döküm denildiğinde aklımıza , eritilmiş bir metalin kalıplara dökülmesi ve soğuduktan sonra parçanın kalıptan çıkarılması işlemleri gelir. Bu genel anlamda döküm sanayinin uyguladığı tekniktir.Tamamıyla metalden oluşan 3D model eldesinin en etkin yolu bu olabilir. Sıradan insanların bu metod için gereken teçhizata ve beceriye sahip olmaları beklenemez. Peki bu işin başka bir yolu yok mu ? Olabilir. Mold3D internet sitesinden Paul Braddock'un uyguladığı basit metod , metal tozunu , polyester şeffaf reçine ile karıştırarak , silikondan hazırlanmış kalıba dökmekten ibaret. Bu sayede görünümü ve yapısı metalden farksız modeller elde edilebiliyor. Braddock , aşağıda videosunu da göreceğiniz örnekte modelini demir tozunu reçine ile karıştırarak elde ediyor. Bu iş için önce silikon kalıbı hazırlaması gerekiyor. Silikon kalıbı oluştırmak için 3D yazıcıdan çıkarttığı modeli kullanıyor. Videoda tüm süreç detaylarıyla anlatılmış. Tüm kimyasallarla yapılan işlemde olduğu gibi bu iş için de gereken güvenlik tedbirlerini almak gerekiyor. (eldiven,maske v.s.). Model döküldükten sonra paslı görünüm vermek için özel korozyon kimyasalı kullanılıyor. Ardından çelik yünü ve bir metal kaşığın tersiyle ovalanıyor. Ortaya çıkan modelin sıradan dökülmüş bir metalden farkı yok. Mıknatıslanma özelliği dahil. Tabii ki istenirse değişik metal tozları da kullanılabilir. Aşağıda aynı teknikle çoğaltılmış bir başka modeli görüyorsunuz: Mold3D , 3D modelleme ve 3D yazıcıların sanatsal açıdan kullanımı yönünde bir yaklaşıma sahip. Sitede ZBrush dahil olmak üzere çeşitli popüler 3D modelleme (özellikle dijital heykeltraşlık) yazılımlarının kullanımına yönelik eğitim programları var. Kursların ücretli olduğunu belirtmek isterim. ZBrush gibi yazılımların fiyatlarını düşündüğümüzde kurs ücretlerinin düzeyi normal görünebilir. Yazılım anlatımlarının yanında modelleme yaparken 3D yazıcılar açısından modele doğru açıdan yaklaşım teknikleri de göz ardı edilmemiş. Kanımca eğer işin sanatsal yönüyle ilgileniyor ve 3D yazıcıları işinizde kullanmayı düşünüyorsanız Mold3D'de bulacağınız kaynaklar büyük iş görecektir.
3D yazılım dünyasının devlerinden Autodesk'in ReCap 360 uygulamasından daha önce bahsetmiştim. Bu uygulama sayesinde fotoğraf veya tarama verileri kullanılarak 3D model elde etmek mümkün. ReCap 360'ın verdiği sonuçlar analiz edildiğinde lazer taramalara eşdeğer veya daha üstün kalitede oldukları görülecektir. Fotogrametri denilen teknik baz alınarak, profesyonel kullanıcılara yönelik olarak geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam eden ReCap 360'ın tablet versiyonu yakın zamanda test edilmeye başlanacak. ReCap , şu ana kadar ya DSLR gibi yüksek kalitede fotoğraf çekebilen kameraların verileriyle ya da tarayıcı datalarıyla bilgisayar ortamında kullanılabiliyordu. Autodesk tarafından yapılan açıklamaya göre uygulamanın bazı iPad versiyonlarıyla uyumlu modeli yakın zamanda test edilmeye başlanacak. Bunun için test sistemine üye olmak ve Autodesk tarafından ileri sürülen şartları kabul etmeniz gerekiyor. Üyelik ücretsiz olsa da Autodesk , test kullanıcılarından uygulama kullanımıyla ilgili deneyimlerini paylaşmalarını isteyecek. Bu konuda genellikle kısa temel soru listelerinin yanıtlanması istenecek. Son zamanlarda mobil cihazların tüm genel özellikleriyle beraber kameralarda da önemli donanım gelişmelerinin olduğunu biliyoruz. Artık cebimizdeki telefonlar birer cep bilgisayarına dönüşmekteler. Bunun farkında olan Autodesk , yazılımlarını mobil platforma taşımak istemekte son derece haklı. Intel Real Sense teknolojisiyle derinlik algılama özellikli kameralar mobil cihazlarda boy göstermeye başladılar bile. Real Sense'e sahip bir mobil cihazla , tatminkar 3D taramalar yapılması mümkündür. Recap 360 profesyonellere yönelik çözüm sunsa da ücretsiz ve bireysel kullanıma açık bir versiyonu da mevcut. Bu sayede ReCap 360'ın özelliklerini keşfedebilirsiniz. "ReCap" , İngilizce "Reality Capture" sözcüklerinin baş harflerinden oluşturulmuş kısaltma bir sözcüktür. Bu iki sözcüğün Türkçe'deki karşılığı olarak "Gerçekliğin Yakalanması" sözcüklerini sanırım kullanabiliriz. ReCap 360 uygulamasını kullanabileceğimiz bazı alanlar şunlardır:
Örnekler tabii ki çoğaltılabilir. Ücretsiz deneme sürümü ve uygulama hakkında daha fazla bilgi için ReCap 360 resmi web sayfasına başvurabilirsiniz. Burada hemen belirtmek isterim ki büyüyen 3D yazıcı pazarı , masaüstü segmentindeki kişisel 3D yazıcı pazarıdır. Endüstriyel (çoğunlukla metal) 3D yazıcı pazarındaysa %20 'lere varan bir gerileme söz konusu. Araştırma CONTEXT adlı kuruluş tarafından yapılmış. 2015 yılı için geçerli olan verilere göre masaüstü kişisel 3D yazıcı pazarında müthiş bir gelişme var. Sadece 2015'in son çeyreğinde , yani Ekim Aralık ayları arasında 73,012 adet 3D yazıcı satışı gerçekleşmiş. Bu satış oranlarındaki artış 3D yazıcılarla ilintili diğer kolların da önemli oranda büyüdüğü anlamına geliyor. (Filament , yedek parça , servis ve yazılım gibi). CONTEXT , derlediği bu verilerin ışığında 2015'de toplam büyüklüğü 4.1 milyar dolar olan pazarın 2020'lerde 16.2 milyar doları göreceğini iddia ediyor. Pazarın genel yapısına bakıldığında tüketicilerin , agresif satıcılar olarak adlandırılan , yüksek kalitede ürünü , uygun fiyatlara sunan, firmaları tercih ettikleri görülüyor. Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere piyasaya 269 dolara full özellikte (WiFi,ısıtıcı tabla v.s.) Da Vinci 3D yazıcısını sunan XYZPrinting ilk sırayı alıyor. Ardından yine çok uygun fiyata (baskı hacmi küçük olsa da) yüksek malzeme kalitesini sunan Micro 3D geliyor. Araştırma sonuçları , pazarın eski hakimleri 3D Systems ve Stratasys 'deki düşüşün devam ettiğini gösteriyor. Önümüzdeki günlerde HP , Canon , Ricoh gibi dev firmaların da pazara gireceği düşünüldüğünde orataya çıkacak ürün ve fiyat yelpazesini düşünmek insanı heyecenlandırıyor.
Makerbot , 2013 yılında Stratasys'in yönetimine geçtiğinden bu yana güç kaybetse de halen 3D yazıcı üreticileri arasında önemli bir role sahip. Geçtiğimiz günlerde şirketten yapılan açıklamada toplam Makerbot satışının 100,000'i geçtiği duyuruldu. Makerbot bu satış rakamına ulaşan sektördeki ilk şirket oldu. Makerbot masaüstü segmentte pek çok yeniliğin öncüsü oldu. İlk WiFi özellikli yazıcı, ilk tak-çıkar akıllı ekstruder gibi yenilikleri hep ilk Makerbot hayata geçirdi. 100,000'i aşan rakamın yaklaşık 40.000 civarı WiFi özellikli yazıcıların olduğu söyleniyor. Smart ekstruder firmayı geri vitese taksa da , son zamanda yapılan geliştirmelerle sorunların çözüldüğü bildiriliyor. Bu önemli satış rakamının aşılmasının şerefine sosyal medya üzerinden 3D yazıcıların hayatlarında ne gibi değişiklikler yaptığını açıklayanların arasından bir seçim yapılarak 3 kişiye Makerbot yazıcı beraberinde MakerCare yazılımı ve filament hediye edilecek. Haziran ayına kadar Makerbot Replicator , 2899 dolar yerine 2499 dolardan satılacak.
3D yazıcıları kullanırken belirli zamanlarda yazıcıyı bekleme pozisyonuna alarak çeşitli malzemeler ekleyebileceğimizi biliyoruz. Örneğin bir küpe yazdırıyorsak , metal kancasını yazıcıyı uygun noktada durdurup ilave ettikten sonra yazdırmaya kaldığı yerden devam edebiliriz. Eklenen parça metal veya herhangi bir malzemeden olabilir , farketmez. Bu yöntemin tek bir sakıncası vardır , o da yazdırma işlemini sürekli izlemenizin gerekebileceğidir. Biraz zahmetli olabilir. Öte yandan 3D baskılı plastiklerde en çok metal parçaların ilave edildiğini de biliyoruz. Bu metal parça ; yeri geldiğinde bir somun , diş vida kanalı veya burç olabiliyor. 3D parçanıza metal eklemek için oldukça pratik ve kolay bir diğer yolu Instructables kullanıcısı adamgw geçtiğimiz günlerde köşesinde paylaştı. Bu yönteme göre ısı fiksajlı (iç gerilimi alınmış) herhangi bir metal parçayı 3D yazdırdığınız modele eklemek için ihtiyacınız olan iki şey var:
Modelinizi metal parçanın gireceği oyukları hazırlayıp , yazdırdıktan sonra bu yuvalara metal eklentiyi sıcak havya ucuyla iteleyerek yerleştiriyorsunuz. Metal ve 3D baskılı parça tamamen soğuduktan sonra kullanıma hazır olacaklardır. Hepsi bu kadar basit. İşlemi bu sayfadaki fotoğraflardan ve adamgw'nin instructable sayfasından daha net olarak görebilirsiniz.
3D yazıcıların pek çok sektörde olduğu gibi eğitim sektöründe , yani okullarda da kullanım alanı oldukça geniş. Bu konuya daha önce değinmiş olmama rağmen internette önüme çıkan örneği sizlerle paylaşmak istedim. Ülkemizde de şubeleri olan Montessori okullarının ABD'deki şubelerinden birisi öğrencilerine okuma-yazmayı öğretirken kullandıkları harf setinde yeralan harflerin zaman içerisinde çok sık kaybolması nedeniyle tasarımcı Mathias Hansen'den bu konuda yardım istemişler. Hansen bu soruna 3D yazıcısını kullanarak çözüm bulmuş. Harflerin birebir aynılarını 3D olarak Lulzbot Mini yazıcısında yazdırmış. Bunun için önce harflerin aynısı olması gereken 3D dosyaları hazırlaması gerekmiş. Her harfin fotoğrafını akıllı telefonuyla çekmiş , çektiği fotoğrafları Photoshop'da vektörel formata dönüştürmüş. Ardından bu dosyaları OpenSCAD'de açmış ve ekstrude komutuyla kalınlık (2mm) vermiş. Son olarak da stl formatında export ederek dosyayı yazdırmaya hazır hale getirmiş. Bu dosyaları OctoPrint , online 3D baskı platformunun yardımıyla Lulzbot Mini yazıcısında yazdırarak projeyi sonuçlandırmış. Aslına bakılırsa burada yapılan işlem pek çok yoldan ve değişik araçlar kullanılarak yapılabilirdi. Söz gelimi PhotoShop yerine ücretsiz bir yazılım olan Gimp kullanılabilirdi. Ya da OpenSCAD yerine 123Design kullanılabilirdi. Harfler 3D yazıcı yerine matbaada veya kağıt yazıcısında çoğaltılabilirdi. Burada seçilen yol tamamıyla tasarımcının kendi tasarrufudur. Fakat harflerin elle tutulabilir 3 boyutlu nesneler olması ve istenildiğinde öğrenciler tarafından istenilen adetlerde çoğaltılabilmesi ve tabii ki görselliği ön plana çıkarması nedeniyle bence de tercih edilebilecek en güzel yollardan biridir.
|
Geçmiş Yazılar
March 2023
|